Met feestdagen ben ik wel eens benieuwd naar de oorsprong en betekenis van deze dagen. Ik heb een grote liefde voor mythologie dus hierbij een blog met een klein beetje over de mythologische oorsprong van Pasen aangezien het over vier dagen weer die tijd van het jaar is. Ik heb nog veel te lezen en leren op het gebied van mythologie maar dit is een begin om over mijn passie te schrijven. Dit is een kookblog over de seizoenen. Met het begin van de lente hierbij dus een stuk over een lentegodin.
Ostara is van oudsher het feest van de vruchtbaarheid. De naam Ostara komt van Éostre, wat de Germaanse godin van de lente, de dageraad, wedergeboorte, vernieuwing, nieuwe mogelijkheden, hoop, het leven en de vruchtbaarheid is. Ze is ook bekend op de Britse eilanden. Ze staat ook voor jeugd en onschuld. In het oude Hoogduits is de naam van Éostre Ôstara. Het lentefeest werd Ōstarūn genoemd. Andere namen van Éostre zijn Ēastre in het oude Engels en Āsteron in het oude Saksisch. Ook was de vierde maand van het jaar Ēostrae in het oude Engels de maand van Éostre. Godinnen die met haar in verband zijn gebracht zijn bijvoorbeeld de Latvische Aušrinė, Etruskische Thesan, de Hindoegodin Usha, Romaanse Aurora en Slavische Oesja.
Tijdens de lente equinox en Pasen werd ze gevierd. Lentebloemen zijn een kenmerk van haar, bijvoorbeeld met kroontjes van lentebloemen. Ook horen witte jurken en een groene mantel bij haar. Éostre en haar periode heeft te maken met het verwezenlijken van nieuwe plannen. Je kan bijvoorbeeld denken aan de voorjaarschoonmaak, het starten van een project, kijken of je nog kan groeien, zaadjes planten, dingen wegdoen of betere aanschaffen. En niet dat je dat in andere periodes niet kan doen natuurlijk (behalve de voorjaarsschoonmaak): maar hier staat Éostre voor.
Tijdens de lente werd gevierd dat ze, en de zon, er weer is. Een nieuw begin maken is wat deze periode kenmerkt. Ook het begin van de agriculturele periode en het planten van zaadjes heeft hier mee te maken: wat een leuke referentie is naar deze kooksite. Dieren van deze godin en periode zijn hazen en konijnen: wat duidelijk een relatie heeft tot Pasen met de paashaas. Ook eieren zijn gerelateerd aan deze periode. Deze staan met Pasen centraal.
Ostara was het feest wat rond 20 maart gevierd werd: de lente-equinox wanneer dag en nacht even lang zijn. Het licht had overwonnen en de vruchtbare periode begon. In de christelijke traditie wordt het Paasfeest gevierd.
De boom die bij Éostre hoort is ten eerste de els (alder). Ook de es en de berk kunnen in verband worden gebracht met Éostre. Een voorbeeld hiervan is de es Yggdrasil die in de Noorse en Germaanse mythologie negen werelden met elkaar verbond. Tijdens lentefeesten zoals Ostara en Beltane werd er rondom een berk gedanst.
Er zijn verder verschillende mythen rondom Éostre die haar in verband brengen met de symbolen van Pasen. In een verhaal verborg een kip telkens de eieren van Éostre. Éostre veranderde uit onvrede de kip in een haas om de eieren te zoeken. Eieren staan hierin symbool voor vruchtbaarheid en nieuw leven: hieruit kunnen natuurlijk kuikentjes komen.
In een verhaal komt Éostre een gewond vogeltje tegen dat ze veranderd in een witte haas die eieren kan leggen. In een versie van dit verhaal (zelf een beetje herschreven) ligt Éostre tijdens de zomer, herfst en winter te slapen. Elke lente werd Éostre wakker van het geluid van de stampende voeten van de hazen op de aarde. De lente begon wanneer Éostre de aarde weer bewandelde, met veel dansen en zingen. Dan ging overal van alles bloeien. Een lente vond Éostre op haar wandelingen een gewond vogeltje. Hij was het einde nabij. Éostre zorgde voor het vogeltje waardoor hij weer gezond werd. Op haar volgende wandeling ontmoette ze een haas waarmee ze goede vrienden werd. Samen zongen ze en gingen ze over de aarde. Waar ze samen kwamen kwam de natuur weer tot leven: het ijs smolt en zaadjes groeiden en blaadjes ontkiemden. Zo spendeerden ze samen vele jaren. Op een dag kwam de haas de liefde van zijn leven tegen en verliet Éostre. Hij kon niet meer zoveel tijd met haar doorbrengen. Ze moest hem laten gaan maar ze was jaloers op hun liefde en werd erg verdrietig.
De volgende lente stond ze niet op. Verdrietig bleef ze in haar bed liggen. De hazen konden haar niet wakker stampen. Zo gingen er een paar jaren voorbij. Alles verdorde en nergens bloeide meer iets. Het leven voor de hazen werd zwaarder omdat er veel minder groeide. Uiteindelijk stond ze een lente toch maar op en zette een stap buiten. Ze wist niet of ze het land wel alleen kon bewandelen. Ze had nog steeds veel verdriet. Ze hield haar hoofd gebogen en nergens gingen bloemen bloeien. Ze liep maar en liep maar tot ze om zich heen dansende hazen zag. De hazen maakten een pad voor Éostre. Ze liep door de menigte hazen tot ze uitkwam bij haar vriend de haas en zijn geliefde. Ook ontmoette ze daar weer het vogeltje die haar had gered die eieren had gelegd waar nieuwe vogeltjes uitkwamen. Haar verdriet verdween terwijl ze danste met de hazen. Éostre was opgevrolijkt door het gedans. Ze kon nu blij zijn voor haar vriend met zijn nieuwe liefde en de kleine haasjes die er intussen bij waren gekomen. Ook was ze bij het zien van al het leven herinnerd aan haar verantwoordelijkheid. Ze bleef vrienden met de haas ook al had hij minder tijd voor hun lange avonturen. Dapper liep ze alleen verder over de aarde waardoor de natuur weer helemaal tot bloei kwam. De hazen en de vogels bleven Éostre dankbaar. Ze vergaven haar voor haar lange slaap en zorgden, voor zover ze dat konden, ervoor dat haar niks overkwam.
In mijn mythologie-encyclopedieën is Éostre, of Ostara, niet bekend maar wel de Griekse godin Eos van de dageraad, ook wel Aurora. De naam Aurora heeft ook raakvlakken met de Latvische Aušrinė die ook weer verband heeft met Éostre. Eos zou de eerste zonnestralen van de dag brengen. Éostre is naast godin van de lente ook godin van de dageraad. Eos was de dochter van de titanen Hyperion en Theia. Soms reed Eos op het paard Pegasus. Geliefdes van haar waren Astraeus, Orion, Ares, Cephalus en Tithonus. Tithonus was sterfelijk. Hij werd onsterfelijk gemaakt door Zeus maar werd wel ouder waar Eos jong bleef. Door de waarzegger Melampus kreeg Eos toegang tot de berg Olympus: het huis van de goden. Daar ontmoette ze Cephalus. Samen kregen ze een zoon: Phaethon, in de versie van Hesiod. Eos had ook de zonen Memnon en Emathion. Memnon was koning van Ethiopië en was actief in de Trojaanse oorlog. Memnon is de stichter geweest van de stad Susa. Memnon is niet dezelfde als Agamemnon die de koning van Mycene was en ook actief in de Trojaanse oorlog. Memnon zou aan de kant van de Trojanen hebben gevochten en Agamemnon aan de kant van de Grieken.
Bronvermelding:
Deze blog is niet bedoeld als wetenschappelijk artikel dus de bronvermelding is daar ook niet naar. Het kan goed zijn dat ik in de toekomst een keer de wetenschappelijke literatuur induik. Ik heb helaas ook nog niet meer boeken waar Éostre een vermelding krijgt. Ik heb voor deze blog vooral het internet bestudeerd.
Graves, R., Luquet G.H. & Viaud, J. et al. (1959). New Larousse Encyclopedia of Mythology. The Hamlyn Publishing Group Limited, London, New York, Sydney & Toronto.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Ostara_(godin)
https://en.wikipedia.org/wiki/Thesan
https://www-britannica-com.translate.goog/topic/Yggdrasill
https://en.wikipedia.org/wiki/Phaethon
https://en.wikipedia.org/wiki/Ausrine
https://en.wikipedia.org/wiki/%C4%92ostre
https://happycherry.nl/bakken/ostara-pasen-en-de-mythe-van-de-haas-die-eieren-legde/
https://nl.wikipedia.org/wiki/Eos
https://en.wikipedia.org/wiki/Agamemnon
https://www.deheksendekrijger.nl/product/ostara20250321/
https://youtu.be/IJJReKbEdeg?si=W-NvgOhhgrcIAEUU
https://www.youtube.com/watch?v=X7fwuLIkzUI&list=WL&index=169&ab_channel=TwitchandtheWitch
